Man op Paerd | Quadrupel

Wanneer je onder het motto ‘beter goed gejat dan slecht verzonnen’ teksten overneemt van een ander, noemen we dat plagiaat. Simpel gezegd is plagiaat het kopiëren van andermans werk, en doen alsof het je eigen werk is. Het probleem zit ‘m dus vooral in het feit dat je de ander niet vernoemd. Parafraseren, waarin je de bron noemt en bijvoorbeeld voorziet een linkje, mag namelijk wel. 

Het bovenstaande stukje is gejat, maar ik deel dat nu mee aan u en ik plaats de link, dus dan mag het. Eigenlijk gewoon legitiem jatten dus. Zo is het blijkbaar ook gegaan bij een bezoek aan brouwerij Het Anker in Mechelen. Een van de recepturen lag jaren geleden tijdens een rondleiding open en bloot en dat heeft de normaalgesproken, behoorlijke nette huisvader slash hobbybrouwer er toe aangezet om zich dit toe te eigenen en te delen op een niet nader te noemen hobbybrouwforum. Het gaat  om de Gouden Carolus Cuvee van de Keizer. 

Volgens Wikipedia wordt de Gouden Carolus Cuvée van de Keizer Imperial Dark elk jaar op 24 februari, geboortedag van Keizer Karel, gebrouwen. Het is een donker robijnrood speciaalbier van hoge gisting met een alcoholpercentage van 11,0%. Het bier heeft een hoge densiteit van het wort (24° Plato) en is minimaal tien jaar houdbaar en ontwikkelt doorheen de jaren een verfijnde complexiteit en intense aroma's. Het zachte en fruitige karakter combineert een verwarmende volheid van smaak met een verfrissende afdronk, aangevuld met toetsen van geroosterde mout, karamel en pruimen.

De naam Imperial Dark verscheen in 2019 op de labels, een duidelijk teken dat dit bier veelvuldig wordt geëxporteerd naar Amerika. 

Het Anker staat er bekend om dat ze veelvuldig de kruidenpot opentrekken, waarbij komijn, koriander, sinaasappelschil en steranijs worden genoemd. Voor mijn versie van dit bier zal ik dat echter niet doen, omdat ik al te vaak donkere zware bieren heb geproefd die te veel werden overheerst door kruiden. 

Het recept

In het originele recept is de hoeveelheid caramout (55 en 120 EBC) twee keer zo hoog als in mijn recept. Dit zijn wat mij betreft absurde hoeveelheden en levert in mijn installatie zeker een te dik en niet frissmakend bier op. Het mais is een aparte en heeft, samen met de suiker, waarschijnlijk de bedoeling om het bier toch wat lichter te maken. 

De gekozen gist is matig alcoholtolerant en een bijzonder vlokkige gist, welk minder fenolisch is dan ‘Belgian Ale M41’, maar uitzonderlijk fruitig en heeft zeer complexe esters. Geschikt voor Belgische Pale Ales en abdijbieren. Uitvlokking: 4, Vergisting: 73-77%, Aanbevolen temperatuurbereik: 18-28 °C. 

72% efficiëntie
Batchvolume: 15 L
Kooktijd: 60 min
Maischwater: 18.5 L
Spoelwater: 5.18 L
Totaal water: 23.68 L
Kookvolume: 19.67 L
SG voor koken: 1.064
Kenmerken
Begin SG: 1.090
Eind SG: 1.014
IBU (Tinseth): 33
BU/GU: 0.37
Kleur: 33.5 EBC

Maischen
Temperatuur — 63 °C — 35min

                        72°C  -  30 min


Mouten (5 kg)
3.6 kg (64.3%) — Pils Malt — Graan — 3.5 EBC
400 g (7.1%) — Caramel/Crystal Malt — Graan — 128 EBC
400 g (7.1%) — Carared Malt — Graan — 55 EBC
300 g (5.4%) — Corn Yellow, Flaked — Graan — 2.6 EBC
300 g (5.4%) — Swaen GoldSwaen Munich Dark — Graan — 145 EBC
600 g (10.7%) —  Sugar — Suiker — 0 EBC


Hop (45 g)
30 g (31 IBU) — Challenger 7.5% — Koken — 60 min
15 g (2 IBU) — Hallertau 4.5% — Koken — 5 min


Gist
1 pakje — Mangrove Jack's M47 Belgian Abbey 76%

Proefnotitie | Kralicek Czech Pils

Hierbij de proefnotitie van het Tsjechisch Pils, Kralicek. De naam is Tsjechisch voor Konijntje en zo wollig en zacht als zo'n beestje is, zo is dit bier ook (mits juist behandeld, maar dat is met een konijn ook zo)

Het bier heeft iets te veel koolzuur waardoor de gist opwervelt en het bier troebel
maakt. Tijdens het afvullen bleek de koolzuurtank leeg en is het bier met te veel gist en te veel gedoe in de fles verdwenen. Een belangrijk punt voor een pils is toch wel de helderheid en door deze onwelkome samenloop van omstandigheden lijkt het meer op een kellerbier/Zwickl. Dit zijn in het algemeen gesteld ondergisters met wat meer troebel, maar helaas smaakt mijn bier door de hoeveelheid gist niet naar zo'n vers getrokken pils uit het gistvat, maar meer naar een gistig, bitter bier. 

Maar er is ook goed nieuws. Wanneer ik dit bier goed koud maak en rustig uitschenk, zodat er weinig troebelheid meekomt, is de smaak wel zoals bedoeld. De smaken van de mout zijn dan zoetig en vol zoals het bij een Duits bier normaal is. Het bier is vrij donker, een volgende keer een andere aanvullende mout op de Bohemian pilsmout. Lichter van kleur en/of minder in aandeel. De positieve punten zijn de volle body en lichte plakkerigheid die ik associeer met een Festbier of Oktoberfest. Het bier is mooi hoppig en ook wat bitter, en dat is wat mij betreft spot-on. 

Het vergisten onder druk heeft gezorgd voor een cleane smaak, zeker voor herhaling vatbaar. Ook het decoctiemaischen (voor dummy's) heeft vermoedelijk een positief effect op de smaak van het bier gehad. 

De verbeterpunten voor de volgende keer liggen in een andere moutstort en kraakiehelder afvullen. Verder zijn we op de goede weg. 

Brouwen zonder mout | Deel 4

De puzzelstukjes van het grote geheel dat we 'Brouwen zonder mout' noemen, vallen in elkaar. Langzaam maar zeker wordt het plaatje zichtbaar. Om te beginnen, komen de usual suspects als als het gaat over gluten zoals gerst, spelt, tarwe en rogge er niet meer in, gemout of ongemout, dat maakt niet uit. Daarnaast komen de enzymen gewoon uit een potje, en niet uit natuurlijke bronnen zoals de zoete aardappel. Verder is er ook nog wat werk te doen in het vooraf verstijfselen van de zetmelen door bijvoorbeeld de granen van tevoren te koken. 

De extra puzzelstukjes over mogelijke manieren om de moutstort in te vullen kwamen van Youtube, waarin iemand een, zoals hij het zelf noemt een niet onverdienstelijke IPA maakt zonder gluten. De intro van het verhaal begint goed, met haver, gierst en rijst, maar uiteindelijk blijkt dit te gaan om een partial mash brouwsel, waarbij het partial-deel wel heel letterlijk wordt genomen. De hoeveelheden granen zijn bij elkaar misschien een tiende deel van de hele stort, de rest wordt aangevuld met sorghummoutextract. En ook bij het mash-deel wordt er niet eens echt gemaischd. Het is natuurlijk maar net wat jouw doel is, maar ik kwalificeer dit als valsspelen, het extract is immers al dikke wort. 

De Youtuber had het ook niet helemaal zelf bedacht, want  hij verwijst ook netjes
naar een recept op de website van een '100% glutenfree brewery' in de USA, Groundbreaker Brewing. Praktisch gezien betekent dit voor de brouwerij dat er niet één glutenbevattende graan- of moutkorrel de drempel overkomt. De enzymen voor het afbreken van het zetmeel komen van sorghum-, boekweit- of havermout. Omdat het een sympathieke brouwerij is, geven ze een voorbeeldrecept hoe je met beperkte middelen thuis een glutenvrij bier kunt brouwen. Het recept vindt je hier. Dit thuisbrouwrecept bevat naast sorghum malt extract, ook linzen, boekweit en suiker. Het boekweit had ik zelf al gekozen om te gebruiken in mijn eigen recept, naast gierst, linzen en mais. De linzen vond ik een eigenaardige, maar interessante keuze. Op basis van de smaak die ik denk dat linzen hebben, zou ik deze niet selecteren. In mijn beleving hangt hier toch iets van een erwtensoepsmaak aan. Onterecht zo blijkt, want volgens de uitleg kan je de (rode) linzen verwarmen of roosteren, waarbij ze eerst zullen ruiken en smaken als 'rauwe' groene bonen. Na een minuut of 20-25 zal dit karakter verdwijnen en zal er een notige smaak verschijnen en zijn de linzen knapperig. De linzen bevatten meer eiwit dan bijvoorbeeld rijst of mais, wat er voor zorgt dat er meer body aan het bier komt. 

Verwarmen en koken 

In het vorige experiment met alleen tarwebloem of boekweit viel het me op hoe mooi bloemig beide bieren na vergisting roken. Het idee om bij het uiteindelijke recept te kiezen voor een combinatie met fruitige en bloemige hopsoorten is dan natuurlijk niet zo gek. Bovenstaand recept van Groundbreaker en de commerciële bieren van deze brouwerij zijn ook vaak IPA's. 

In de voorbereiding zijn de linzen, gierst en boekweit in de over verwarmd totdat deze donker kleurden. Dit betekent dat er ongeveer een half uur op 180°C is verwarmd. De korrels zijn dan net licht bruin geworden, het is zeker niet de bedoeling om ze donker te maken. Gierst heeft een kleinere korrel en was sneller bruin. 

Het recept

72% efficiëntie
Batchvolume: 13 L
Kooktijd: 60 min
Maischwater: 15.5 L
Spoelwater: 5.22 L
Totaal water: 20.72 L
Kookvolume: 17.58 L
SG voor koken: 1.053


Kenmerken
Begin SG: 1.063
Eind SG: 1.015
IBU (Tinseth): 24
BU/GU: 0.38
Keur: 10.8 EBC


Maischen
62 °C — 60 min
67 °C — 45min

Mouten
1.6 kg (37.7%) — Boekweit — Graan — 9.5 EBC
1000 g (23.5%) —  Maisvlokken — Graan — 3.5 EBC
500 g (11.8%) — Linzen— Graan — 2.8 EBC
900 g (21.2%) — Gierst— Graan — 2 EBC
250 g Rijsthulzen — Toevoeging — 0 EBC


Hop (95 g)
15 g (4 IBU) — Glacier 5.6% — Maischen
15 g (12 IBU) — Amarillo 9.2% — Koken — 10 min
15 g (17 IBU) — Simcoe 13% — Koken — 10 min
25 g — Amarillo 9.2% — Aroma — 0 min hopstand
25 g — Simcoe 13% — Aroma — 0 min hopstand

Vergisten
Hoofdvergisting Verdant gist — 18°C — 14 dagen

Brouwen zonder mout | Deel 3

De zoektocht naar het ultieme bier zonder mout leidt mij over hobbelige wegen.
In de eerste experimenten zijn er subtiele middelen ingezet om een enzymatische afbraak van zetmeel te krijgen. Te subtiel bleek achteraf. De afkeer van biochemische toevoegingen als 'fabrieksenzymen' werden vooralsnog geschuwd, maar blijken toch de enige manier. De enzymen uit zakjes van de brouwwinkel of uit de zoete aardappel leveren geen efficiënte omzetting. Daarom heb ik mij laten verleiden om in het groot enzymen in te kopen. Zogenaamd in Amerika, maar uiteindelijk dus gewoon uit Volksrepubliek China. 

Het gaat om de belangrijkste enzymen tijdens het brouwproces. Hieronder de specificaties zoals genoemd op de website. 

Bèta Amylase Enzym (op de website: Glyco-amylase)
700.000u/g Temperatuur: 

Optimum temperatuur 60℃-70℃
Optimum pH 4.5-6.5
Aanbevolen dosering is 0,1-1,5kg/t DS

100 gram/ 1000 kg

0.5g /5kg

Alfa-amylase
Optimale pH 4.5-6.0
Optimumtemperatuur 50℃-65℃
Aanbevolen dosering 2-0,4L/t DS

200 gram/1000 kg

1 g/5kg

Zoals wellicht bekend volgen de enzymen in een moutkorrel normaalgesproken eerst de beta-amylase bij een optimumtemperatuur van 60 graden, daarna alfa-amylase rond 70 graden. Eerst worden de puntjes van de ketens afgebroken. Daarna wordt er midden in de keten afgebroken. 

Belangrijke side note bij deze enzymen is de aanwezigheid van lood en arseen volgens de datasheet in de enzymen, met respectievelijk 5 en 3 mg/kg. Wanneer de aanbevolen dosering wordt aangehouden, valt de uiteindelijke berekende concentratie in de microgrammen per liter. Dit is volgens rapporten van het ministerie van VROM en het RIVM ruim binnen de marge van wat als toxisch wordt beschouwd. Zeker als het geen dagelijkse blootstelling is. Toch even goed om te checken. 

Het experiment

Het belangrijkste doel van dit experiment is om de werking van beide enzymen te testen. Een succesvolle omzetting van complexe suikers zoals zetmeel tot simpele suikers die kunnen worden omgezet. 

Het liefst had ik er even de tijd voor genomen, maar tijd is een schaars goed, dus ik heb de experimenten tegelijk uitgevoerd. 

De gebruikte granen tijdens de proef waren:

1) Boekweit (ongemout).

2) Tarwebloem (volkoren, ongemout)

De granen zijn bewust gekozen, vanwege het verschil in verstijfselingstemperatuur. Boekweit moet officieel gekookt worden voor het maischen om het zetmeel te verstijfselen. Een verstijfseld zetmeel is nodig om het zetmeel af te breken door de enzymen. 

Het maischwater is aangezuurd met melkzuur tot een pH van 5,4-5,2. De temperatuur is gecontroleerd door au-bain-marie het water in de EasyBrew op temperatuur te houden. Er is geen voorkookstap uitgevoerd. De maischstappen waren: 40 min - 63°C/ 40 min 72°C. De verhouding mout/water was 400 gram mout/ 1250 ml water.

Tijdens de 63°C-stap zijn er twee theelepeltjes beta-amylase toegevoegd. Aan het begin van de 72°C-stap, twee theelepeltjes alfa-amylase. Gedurende het maischen werd de tarwemaisch een stuk minder visceus. De erlenmeyer met boekweit veranderde van dik naar enigzins slijmerig, visceus.  

Het resultaat 

De maischstappen zijn bewust wat langer aangehouden om de enzymen meer tijd te geven om het zetmeel af te breken. Na afkoelen zijn beide worten gemeten. Het boekweitwort had een dichtheid van 1070 en het tarwewort zelfs 1090!

Een belangrijke observatie is dat het wort in beide gevallen een hogere viscositeit heeft dan gebruikelijk bij een moutwort. Verder is er de troebelheid, die deels door de opzet van het experiment, maar ook deels door de afwezigheid van een deugdelijk filtermedium wordt veroorzaakt. 

Nu kunnen we het onderzoek naar een succesvolle omzetting van zetmeel afvinken en ons richten op een smaakvol brouwsel. Om eerlijk te zijn, hebben beide oplossingen het uiterlijk van behanglijm en een kleine smaaktest bevestigd dat het ook deze smaak heeft. Het ultieme doel is natuurlijk om een smaakvol bier te krijgen met in ieder geval een vergelijkbare smaak als 'gewoon' bier, dus er is nog werk aan de winkel!

Na de vergisting was er een duidelijk verschil tussen beide 'brouwsels'. De boekweitmaisch was nog steeds slijmerig en visceus. De dichtheid was flink gedaald van 1070 tot 1030, wat bewijst dat er wel degelijk vergistbare suikers zijn ontstaan. Nog mooiere resultaten waren er bij het tarwebloemexperiment, waarbij de dichtheid van 1090 naar 1010 was gedaald. Het bier was niet zo visceus als het andere proefglas. Beide brouwsels waren redelijk mistig, wat hoogstwaarschijnlijk wijst op de aanwezigheid van eiwit en of niet-vergistbare zetmelen. Voor een volgende keer zou er mogelijk nog een eiwitsplitsend enzym bij moeten. Aan de andere kant zou een langere kook ook tot een betere uitvlokking moeten leiden.  

Het vervolg van dit experiment is in deel 4 vastgelegd. 

Original Smokey - CloneFish

Afgelopen weekend heb ik een 'Original Smokey' van brouwerij de Kromme Haring gedronken. Een prachtig bier met in de eerste plaats een goed rokerig karakter natuurlijk, aangevuld met een gebrande toets en lekker vol. Echt zo'n lekker winterbier dat je goed kan nippen en waarbij elke slok weer een beleving is. 

Dit bier was het eerste bier van de brouwers van de Kromme Haring en heette

toendertijd Barracuda. Tijdens de Dutch Beer Challenge van 2018 is er een gouden medaille mee behaald. Nu heet het bier The Original Smokey en is men weer naar het eerste recept terug gegaan. 

Na het drinken van dit bier heb ik in een opwelling een mail naar de brouwerij gestuurd. Niet met de vraag of ik het recept zou mogen hebben, maar wat algemener en meer een manier om met de antwoorden een recept uit te puzzelen. Dat is toch het leukst vind ik. De vragen waren:

1) klopt de volgorde van ingrediënten, als in volgorde van % gebruikt in de stort? 

2) ligt de hoeveelheid rookmout onder of boven 15%?

3) is er waterbehandeling toegepast? 

De vragen waren zo gekozen dat ik in ieder geval de moutstort met enige zekerheid kon bepalen. Dit was voor mij het belangrijkst. De gebruikte hoppen zijn behoorlijk veranderd in de tijd had ik al gezien op de etiketten en internet en sowieso zal in een Porter de hop niet allesbepalend zijn. En ook de gist wist ik al, omdat deze werd genoemd op het etiket, de US-05. 

En warempel!, ik had de volgende dag al een antwoord binnen van de heer Stephen Grigg, de hoofdbrouwer van de Kromme Haring. Hij had meer dan mijn vragen beantwoord en bijna het hele recept op een presenteerblaadje gegeven. De moutstort had ik nu compleet, dus vraag 1 en 2 zijn beantwoord:

 En ook de watersamenstelling is volledig aangeleverd. Ik zal even gaan puzzelen met het water wat hier uit de kraan komt. De oplettende lezer van deze blog weet inmiddels dat donkere bieren hier wat extra waterbehandeling nodig hebben om de pH goed te krijgen. Daarmee wordt het bier ronder van smaak en minder scherp gebrand. 

Nu alleen nog de hop. Op het blikje dat ik hier dronk stond Columbus en Willamette vermeld. Volgens de website van de Kromme Haring gaat er HBC682, Willamette en UK Goldings in en volgens de site van Melgers drankhandel alleen HB682 en Willamette. Dit laatste is misschien gewoon incomplete informatie. Voor de laatste versie geloof ik dat het blikje dat ik had, de juiste informatie geeft. Untappd weet mij te melden dat de bitterheid 58 IBU is. Ook mooi meegenomen! 

Het recept

Tijd om met deze informatie een recept in elkaar te zetten! Met zoveel hulp is het eigenlijk niet moeilijk om een goede kloon te maken. 

Batchvolume: 17 L
Kooktijd: 60 min
Maischwater: 22.76 L
Spoelwater: 4.28 L
Totaal water: 27.04 L
Kookvolume: 21.75 L
SG voor koken: 1.070
Begin SG: 1.083
Eind SG: 1.018
IBU (Tinseth): 49
BU/GU: 0.58
Kleur: 115 EBC

Maischen
Temperatuur 

65 °C — 45min

72 °C — 20 min


Mouten 
2.7 kg (41.2%) —  Pale Ale mout — Graan — 8.5 EBC
1.7 kg (25.9%) — Rookmout — Graan — 8.1 EBC
650 g (9.9%) —  Caramalt — Graan — 50 EBC
650 g (9.9%) — Munich Dark — Graan — 145 EBC
360 g (5.5%) — Weyermann Carafa III — Graan — 1035 EBC (300 gram)
360 g (5.5%) —  Chocolate mout— Graan — 985 EBC (300 gram)


Overige 
140 g (2.1%) — Demerara — Suiker — 3.9 EBC


Hop 
25 g (42 IBU) — Columbus (Tomahawk) 14% — Koken — 60 min
30 g (7 IBU) — Styrian Goldings 5.4% — Koken — 10 min

Vergisten

US-05
Hoofdvergisting — 20 °C — 14 dagen

Proefnotitie | Uncanny Valley IPA

Dit is de proefnotitie van de Uncanny Valley IPA, een kruising tussen een IPA en een NEIPA. Een bier met veel drooghop, maischhop, fruitige hopsoorten en de Verdant gist. Het bier voldoet in ieder geval in het uiterlijk van een NEIPA, hazy met een wollige schuimkraag die maar niet lijkt te willen zakken. 

In de geur is de onmiskenbare drooghop aanwezig, intens fruitig, bloemig, citroen. De smaak is wat mij betreft spot on met een romig, zacht mondgevoel met daarbovenop de fruitige, zachtbittere hop. Daarna ontwikkelt de bitterheid zich tot een redelijk niveau en is het bier eigenlijk te bitter voor een NEIPA. En daarmee heb ik voldaan aan de belangrijkste reden om bier te brouwen: gewoon brouwen wat je lekker vindt. 

De verbeterpunten voor de volgende keer zijn niet aanwezig. Behalve misschien dat ik meer volume moet brouwen. 

Proefnotitie | Porter

 Dit is een korte proefnotitie van de Imperial Porter. 'Sub Par' is het eerste wat ik denk als ik een slokje neem. 'Close' zou ook kunnen. De uitwerking van de porter is gelukt, het bier is zeer donkerbruin tot zwart met een inzakkend schuimkraagje. De geur is mild gebrand en de alcohol is niet heet. Het sub-par deel is net die laatste 5 tot 10% die niet aan de verwachting voldoet. Het gebrande van dit bier heeft een wat zurige toon die het bier uit de categorie 'Zoet, zwaar en vol' haalt.  Het scherpe wat met dit zurige gepaard gaat, wijt ik aan de te lage pH door de donkere mouten. In een poging om de pH te verhogen, is er berekend hoeveel calciumcarbonaat moest worden toegevoegd, maar doordat er geen pH-meter aanwezig was, is de pH niet gemeten. Daarnaast is er een beperkte hoeveelheid melasse gebruikt. Het gezegde 'een gewaarschuwd mens telt voor twee' had hier op zijn plek geweest, maar het bier vertoont hier toch smaken van melasse, die ook wat zurig is, wat het bier niet veel beter doet smaken. 

Donkere bieren blijven hier in de brouwerij toch altijd wat lastig. Het zachte water leent zich toch meer voor licht gekleurde bieren. Desondanks gaan we toch door met het brouwen van dit soort bieren. Een pH-meter is onderweg. Uiteindelijk zullen we uitstijgen boven sub-par! 

Czech lager | Králíček

De inspiratie voor dit bier komt weer eens uit het blad 'Beer and Brewing' waarin een artikel stond over Tsjechisch bier en in een ander artikel werd er over ondergisters onder druk vergisten geschreven. Een prachtige combinatie lijkt me en dezelfde dag is er een bestelling met de juiste ingrediënten uitgegaan. 

Het artikel over Czech lager beschrijft de traditie in Tsjechië om een goed pils te maken. De mout moet van superkwaliteit zijn en in sommige gevallen ook 'floor malted'. De hoppen zijn hoofdzakelijk Saaz. De commerciële bieren hebben 

vaak een gist en/of proces waarbij er sporen van diacetyl aanwezig zijn. Dit is vaak ook de bedoeling en kenmerkend voor de stijl. 

Het vergisten onder druk is een techniek waarbij tijdens vergisting de druk  op ongeveer 1 bar wordt gehouden, waardoor er op hogere temperatuur kan worden vergist. Door de druk wordt het bier cleaner en dus minder fruitig. De gist heeft het door de druk wel wat zwaarder, dus bij dit bier worden er 2 zakjes gedoseerd. De vergisting wordt onder druk uitgevoerd met behulp van een Spundy valve. Dit is een spunding valve die het mogelijk maakt om onder druk te vergisten. 

Het recept

72% efficiëntie
Batchvolume: 15 L
kooktijd: 60 min
maischwater: 14.75 L
Spoelwater: 7.73 L
Totaal water: 22.48 L
Kookvolume: 19.67 L
SG voor koken: 1.044

Kenmerken
Begin SG: 1.052
Eind SG: 1.016
IBU (Tinseth): 38
BU/GU: 0.74
Kleur: 8.3 EBC

Maischen
Het maischen is uitgevoerd volgens de decoctiemethode. Hiervoor is alle mout gestort bij 38°C en vervolgens doorverwarmd naar 50°C. Hiervan is 1/3 deel afgenomen die vervolgens 20 min op 62°C en 20 min op 72°C is gehouden, daar is dit deel doorverwarmd tot koken. Na 10 minuten is het resterende deel bijgevoegd en kwam de temperatuur rond 75°C uit. Daarna de temperatuur tot 67°C laten dalen en nog een half uur aangehouden. Niet echt een decoctie volgens het boekje, maar de dichtheid is gehaald dus ik doe het er voor. Ik moet er nog maar eens een studie van maken. 

3.5 kg (93.3%) — Weyermann Floor-Malted Bohemian Pilsner Malt — Graan — 3.7 EBC
250 g (6.7%) — Weyermann Floor-Malted CaraBohemian Malt — Graan — 116-120 EBC


Hop (95 g)
30 g (25 IBU) — Saaz 5.2% — Koken — 51 min
32 g (10 IBU) — Saaz 5.2% — Koken — 10 min
33 g (3 IBU) — Saaz 3.1% — Koken — 0 min


Diversen
8.33 g — melkzuur — Koken — 0 min


Gist
2 pakjes — Mangrove Jack's M84 Bohemian Lager Yeast 69%

Spundy valve

Vergisten
Hoofdvergisting — 16°C — 14 dagen

Jackpot | Een poging tot Kriek

We zijn alweer toe aan ons volgende bier in ons eikenvat. De laatste keer kwam
er een zuur bier uit en om diezelfde sfeer te blijven, gaan we nu voor een zuur bier met kersen, laten we het een kriek noemen. De kriek is eigenlijk de zure kers waarmee een zuur fruitbier wordt gebrouwen. Volgens de definitie van een kriek-lambiek bestaat de basis uit een lambiek, een spontaan vergist bier dat in een vat wordt gelagerd. Pas later worden de kersen erbij gedaan en geeft het de roodfruitsmaak en kleur aan het bier. Dit resulteert in een mooi fruitig, zuur en dorstlessend bier. 

Zoals altijd is er door meerdere brouwers een bier geproduceerd. Inmiddels is wel aangetoond dat bij eenzelfde recept hier totaal andere bieren uit kunnen komen. En dan verandert er slechts 1 parameter: de brouwer. Voor dit brouwsel lijkt de opzet wel een spelletje van 'Doorfluistertje' geweest. Dat is dat spelletje waarbij er een bericht van persoon naar persoon in het oor wordt gefluisterd. Na een aantal malen doorgeven kan de boodschap compleet veranderen en is er geen chocola meer van te maken. Wat begon bij ons als twee recepten, afhankelijk wat men in huis had, mondde uit in een willekeurig bijeenraapsel van pilsmout, tarwemout en ruwe tarwe, met wijngist of biergist, en verschillende nobele hoppen. Er was zelfs iemand die de tarwe volledig vergeten was en alleen pilsmout heeft gebruikt. Het recept hieronder is ter illustratie:

50% pilsmout 3EBC

50% tarwemout of ruwe tarwe

Maischschema
30 min 62°C
30 min 72°C

Voor het hoppen was men aangewezen op wat er in huis was, maar wel 'nobele' hopsoorten (Saaz, Mittelfruh, Styrian Goldings, etc.)

Vergisting:
wijngist R56 of willekeurig andere gist.

De kersen is nog een lastig punt. In een echte kriek worden zure kersen gebruikt en die zijn redelijk zeldzaam en duur. Wij kiezen voor een bevroren kers wat natuurlijk lekker makkelijk is. De dosering van de kersen ligt rond de 7-12 kg per hectoliter, dus wij zullen ergens in die range zitten. 

Op dit moment staat het bier ongeveer 2 maanden in het vat, zonder de kersen. Het idee is om over 2 maanden de kersen toe te voegen en deze dan een aantal maanden in het vat te laten. 

Bier zonder mout | deel 2

In navolging van het eerste artikel over bier brouwen zonder mout (Link), wordt er in dit artikel de resultaten beschreven van het experiment om inzicht te verkrijgen in de mogelijkheden en risico's. 

Een bier zonder mout mist essentiële componenten in het brouwproces en smaak van het brouwsel. Ten eerste zijn er in ongemout graan geen enzymen aanwezig ruw en ten tweede is de smaak van onbewerkt graan vrij flauw, aangezien deze voor het grootste deel uit 'meel' bestaat. Normaal gesproken wordt er tijdens het vermouten flink wat smaak gevormd door Maillardreacties en karamellisatie, wat leidt tot de vorming van dextrines en andere langere smaakvolle suikers. 

Geen enzymen

De enzymen dienen van een externe bron worden gehaald. In het andere artikel zijn er wat enzymmengsels van biotechbedrijven genoemd, maar bij het bestellen van wat samples, bleek dat dit soort producten ongeveer alleen per ton worden verkocht, en samples worden alleen geleverd aan echte brouwerijen. Dat ging dus niet lukken. In plaats daarvan ben ik op zoek gegaan naar andere bronnen. Er zijn bij de reguliere brouwwinkel wel wat alpha-amylases te vinden, maar beta-amylases heb ik niet kunnen vinden. Verder zijn er gezondheidspreparaten waarin amylases (zonder verdere benoeming), proteasen, lipasen en dergelijke. Daar heb ik dus niet echt iets aan, vermoedelijk zijn dit ook enzymen die niet hittestabiel zijn. De keuze is uiteindelijk gevallen op de zoete aardappel, die blijkt veel amylase te bevatten die ook hittestabiel zijn. Mooi voor een experiment dus. 

Smakeloos graan

De smaak van het graan is in dit experiment geen factor. De bedoeling is in de eerste plaats om een succesvolle omzetting van het zetmeel in suikers te bewerkstelligen. Voor toekomstige projecten kunnen de granen een hittebehandeling krijgen, waardoor deze meer smaak krijgen. Dit kan droog of na een korte weekstap in water. 

Experimenten

Experiment 1 - Ruwe tarwe

Voor dit experiment is er 258 gr tarwe gebruikt met 957 gr water. De zoete aardappel is geraspt en hiervan is er 60 gram gebruikt. De bekerglazen zijn op temperatuur gehouden door een waterbad en er is regelmatig geroerd. Na 2 uur is de dichtheid gemeten op 1020. Dat betekent dat er wel een omzetting heeft plaatsgevonden. Ter controle of dit het maximaal haalbare rendement is, is er daarna 1 gram glycoamylase toegevoegd uit een zakje.  Na 1 dag bleek de dichtheid 1038, de temperatuurregeling was intussen wel uitgezet. Maar is dit nu het maximum rendement? Het antwoord is nee, een berekening op Brewfather geeft mij een mogelijke dichtheid van 1058 en dat ligt dus wel een stuk er van af. 

Experiment 2 - Millet / gierst 

Een tweede experiment met millet, of in het Nederlands gierst is volgens een vergelijkbare methode opgezet. Hiervoor is er 412 gr gierst met 1136 gr water gemengd bij een temperatuur van 65°C. Gierst bestaat uit een kleine korrel die erg fijn is vermalen. Hierbij is 72 gram zoete aardappel gedoseerd, wat ongeveer neerkomt op eenzelfde verhouding als in experiment 1. De dichtheid na 2 uur bedroeg 1010. Na toevoeging van de glycoamylase was de dichtheid na 1 dag 1020. In Brewfather is er geen gierst in de database, wel munich millet en cara millet, maar dit leverde verwachte dichtheden tussen 1050 en 1061 op. Ook hier geldt dat de dichtheid behoorlijk afwijkt van het werkelijke behaalde rendement. 

Conclusie

We kunnen concluderen dat:

- De zoete aardappel wel een omzetting tot gevolg heeft. Dit ligt echter ver van het maximaal, theoretisch haalbare. 

- De glycoamylase alleen is niet in staat om tot een volledige omzetting te komen. 

- We moeten op zoek naar andere bronnen van enzymen. Wordt vervolgd! 

Proefnotitie Uberhaupt Weizen

 Het zelf mouten stond al een tijd op mijn to-do lijst. Bij de boer heb ik 2 kilo ruwe tarwe gehaald met het idee om er vanzelfsprekend tarwemout van te maken. Uiteindelijk bleek het moutproces best wel eenvoudig. Regelmatig spoelen en nat houden en na enkele dagen verschenen er worteltjes. Het drogen en verwijderen van deze wortels bleek de grootste uitdaging. Ten eerste was het kiemende graan behoorlijk vochtig, waarbij het vocht diep opgesloten bleek in de korrels. Bij het eerste idee om het groenmout te laten drogen door het uitspreiden op een tafel, verliep veel te traag en de mout bleef voelbaar vochtig.  Daarna is de mout gedroogd in de oven bij een temperatuur van 50°C. Een proces wat ook nog enkele uren duurde. De verwachting was dat de wortels er daarna spontaan zouden afvallen, maar dat was iets te optimistich bedacht. Alsof ze bestonden uit visdraad, makkelijk was het zeker niet. De dagen hierna heb ik besteed aan het handmatig verwijderen van de wortels door een paar graankorrels tussen de vingers te nemen en te trekken. Voor tips hoe dit beter kan, kun je me altijd bellen. 

Uiteindelijk had ik een kleine twee kilo tarwemout voor het brouwen van de weizen. Ik mikte op het hoogst haalbare: een vol romig bier, met banaan, kruidnagel en zelfs wat vanille. 

Bij het inschenken is het bier eerst vrij helder oranje-gelig, met wat bezinksel erbij ziet het er lang niet verkeerd uit. Een goede schuimkraag en mooi dof. De geur is goed bananig, de kruidnagel is minder aanwezig. Er is duidelijk een tarwegeur aanwezig. Acht punten voor de geur. 

De smaak van het bier is eerst wat appelig-zurig, wat zich ontwikkelt tot een licht melkzurige smaak. Achteraf gezien is dit te wijten aan de vrij lange vochtigheid in en op de korrel, wat er voor gezorgd heeft dat de melkzuurbacterien op de korrels voldoende tijd heeft gegeven om zuur te produceren. Na deze initiele lichtzure sensatie, verschijnt er een degelijke Weizen, die voldoende karakter volgens de stijl heeft. Een van de lastigste dingen bij een dergelijk bier is altijd het mondgevoel en zoetbeleving. Commerciele Weizens zijn vaak voller en hebben meer zoetigheid. Of dit te wijten is aan de open vergisting, andere gist, maischschema of iets anders weet ik niet. In dit bier ontbreekt het niet volledig aan body of zoet, maar een tandje bij voor de volgende keer. 6 punten voor de smaak.

Akkumulator | Saison

Mijn bieren van de laatste tijd zijn 1) Belgisch of 2) hop georiënteerd, of 3) met Brett gebrouwen. Het recept in dit artikel is een soort accumulatie van al deze bieren. 

In de basis wordt dit een typisch Belgisch bier: pilsmout, suiker, nobele hoppen en een saisongist. Daarnaast was een leermoment van de laatste IPA dat de moment van hop toevoegen veel uitmaakt. Ik heb het idee dat maischhoppen een hele goede aromatische (grassige, hennepachtige) smaak en aroma geeft. Omdat het hier om een Belgisch bier gaat, zijn de hoeveelheden beperkt en IBU's en aromahoeveelheden ook laag. De Brewer's Goldhop is een ouderwetse hop, die zwarte bessen en groene, harsige smaken bevat.  Als bitterhop geeft het een vrij harde bitterheid. Opvallend is het hoge myrcene-gehalte, wat bijvoorbeeld ook aanwezig is in Amarillo, Citra, Simcoe en Cascadehop. Bij nobele hoppen is dit terpeen doorgaans volledig afwezig. De combinatie van Saaz en Styrian Goldings is een klassieke en wordt veel in Belgische bieren gebruikt.
Laatste punt is het toevoegen van een Brett na het uitvergisten van het bier. De Lallemand Saison is een non-diastaticus, wat betekent dat de gist niet zo ver uitgist als veel andere saisongisten. Deze Lallemand gist zal dus een minder droog bier produceren en de Brett zal voldoende suikers tot zijn (of haar) beschikking hebben om om te zetten. Dit zelfde proces is aangehouden bij de Prometea Saison. Edit: De vergistingsgraad van deze gist schijnt ondanks de afwezigheid van de diastaticusenzymen, toch best hoog te zijn. Er worden einddichtheden van 1008 gemeld.

Het recept

72% efficiëntie
Batchvolume: 13 L
Kooktijd: 60 min
Maischwater: 11.9 L
Spoelwater: 7.66 L
Totaal water: 19.56 L
Kookvolume: 17.58 L
SG voor koken: 1.038
Kenmerken

Begin SG: 1.054
End SG: 1.007
IBU (Tinseth): 29
BU/GU: 0.54
Kleur: 6.7 EBC


Maischen 65 °C — 60 min

2.8 kg (90.9%)— Graan — 3.9 EBC
280 g (9.1%) — Kristalsuiker — 0 EBC


Hop (60 g)
15 g (3 IBU) — Saaz 4.5% — Maischen
10 g (3 IBU) — Brewer's Gold 7% — Maischen
10 g (9 IBU) — Saaz 4.5% — Koken — 60 min
5 g (7 IBU) — Brewer's Gold 7% — Koken — 60 min
10 g (3 IBU) — Saaz 4.5% — Koken — 10 min
10 g (4 IBU) — Styrian Goldings 5.4% — Koken — 10 min


Gist

1 pakje — Lallemand (LalBrew) Farmhouse 80% 

navergisting: Brettanomyces lambicus

Vergisten
Hoofdvergisting — 28 °C — 14 dagen

Uncanny Valley | IPA

Op het programma staat vandaag een 'moderne IPA'. Gebrouwen volgens de laatste inzichten. Deze zijn:

• Pilsmout als basis aangevuld met ongemoute andere granen;
• Droog maischschema;
• Maischhoppen;
• Veel hop in de hopstand;
• ....en natuurlijk drooghoppen tijdens fermentatie;
• Verdant IPA.

 Vooral het maischhoppen was voor mij een nieuw inzicht. Jaren geleden was dit eventjes een hype, maar nu blijkt dit toch nut te hebben. Verder vind ik het nog steeds fascinerend dat wanneer er tijdens vergisting wordt gedrooghopt, er zoiets bestaat als biotransformatie van hopcomponenten. De gist zet hierbij bepaalde terpenen e.d. om in superfruitig geurende -en smakende stoffen.

Dat een goede gebalanceerde IPA nog niet zo makkelijk is, bewijst de Zwopper die een nare hopburn had en nagenoeg ondrinkbaar was. Dit bier zoekt ook zeker geen grenzen van hoeveelheid hop of alcohol op. Drooghoppen gebeurt ook in een hopzakje en wordt ook weer netjes verwijderd. 

 

Het recept

 72% efficiëntie

Batchvolume: 17 L
Kooktijd: 60 min
Maischwater: 16.4 L
Spoelwater: 8.61 L
Totaal water: 25.01 L
Kookvolume: 21.75 L
SG voor koken: 1.044


Kenmerken
Begin SG: 1.051
Eind SG: 1.012
IBU (Tinseth): 39
BU/GU: 0.77
Kleur: 9.1 EBC


Maischen
62 °C — 60 min
72 °C — 20 min

Mouten (4.3 kg)
3 kg (69.8%) — Pilsmout — 3.7 EBC
500 g (11.6%) — Gerstevlokken— 3.3 EBC
500 g (11.6%) —Boekweitmout 9.5 EBC
200 g (4.7%) —Ruwe tarwe — 3.2 EBC
100 g (2.3%) — Rijstebloem  37.5 EBC


Hop (220 g)
30 g (6 IBU) — Cascade 4.3% — Maischen
25 g (14 IBU) — Simcoe 13% — Maischen
5 g (10 IBU) — Simcoe 13% — Koken — 60 min
 

20 g (2 IBU) — Cascade 4.3% — Aroma — 20 min hopstand
20 g (5 IBU) — Simcoe 13% — Aroma — 20 min hopstand
20 g (2 IBU) — adha484 5% — Aroma — 20 min hopstand
 

25 g — Cascade 4.3% — Koudhop — dag 3
25 g — Simcoe 13% — Koudhop — dag 3
20 g — Centennial 10% — Koudhop — dag 5
30 g — adha484 5% — Koudhop — dag 5
20 g — Cascade 5% — Koudhop — dag 5

Hopstand op 80 °C


Gist
1 pakje — Lallemand (LalBrew) Verdant IPA 77%

Vergisten
Hoofdvergisting — 20 °C — 14 dagen

De proefnotitie staat hier vermeld

Proefnotitie | Zwopper Double IPA

De dame aan de andere kant van de tap neemt een goede slok, ze kijkt me aan,
knikt een keer met haar hoofd en zegt dan mompelend: 'jaaaa' of misschien wel 'tsjaa'. 'Wel apart!' Ik zeg bedankt, we proosten en ze loopt de menigte in. Niet de reactie die ik verwachtte. 

Ik had al zo mijn twijfels over dit bier, maar hoopte dat het bier nog wel wat bij zou trekken in het fust. De volgende klant is een man. Nieuwe poging: over het algemeen kunnen mannen bitter wat beter hebben. Ik vul zijn glas, hij geeft mij een munt, loopt vlot weg en neemt al wandelend een slok. Terwijl hij verderop weer aansluit bij zijn groepje, laat hij het glas rondgaan en wordt er hard gelachen. Ik kan hem niet horen, maar ik denk dat hij 'neem maar een grote slok' zegt, om daarna luid lachend het vertrokken gezicht van de proever te bestuderen. 

Dan komt er vaste afnemer van mijn brouwerij, Edwin. Bij hem moet je het wel heel gek maken om commentaar te krijgen over het bier. Hij proeft en zegt; 'Oeh, dat is wel heel bitter' en 'Was dit de bedoeling?' Zelfs van hem krijg ik het voor mijn kiezen, en dan weet je voldoende. Ik schenk mezelf ook een glas in en moet toegeven dat dit echt niet zo lekker is. Geen typische double IPA, te bitter en branderig. En, nee, dus niet de bedoeling.

De Zwopper kreeg een hoeveelheid hop voor zijn kiezen die je rustig DDH zou kunnen noemen. Wel over het algemeen traditionele Amerikaanse C- hopsoorten, Cascade, Centennial en Columbus.  Niet de substielste hoppen met veel cohumulone. Bottomline is dat het bier veel te bitter was, wat ook niet voldoende door de mout werd ondersteunt. Het drooghoppen resulteerde in een harsige, groenige hop burn. Beide euvels zijn de typische valkuilen van het brouwen van een IPA. Verder had de moutstort nog een havermout die bij het schroten al een enigszins rokerige geur verspreidde. Ondrinkbaar was het niet, maar wel mislukt.

Proefnotitie | Boten Bram - Engelse IPA

Meten is weten. Hoe meer je meet, hoe meer begrip en inzicht er ontstaat in het proces van het bierbrouwen. Met de TILT hydrometer kun je het verloop van de vergisting bepalen. Het werkingsprincipe berust op het fysisch effect van de dichtheid van het wort op de 'probe', die een bepaalde hoek aanneemt wanneer deze in het wort drijft. Hoe hoger de dichtheid, hoe schuiner de dobber drijft. De TILT is daar niet uniek in, andere aanbieders hebben dezelfde techniek. De waarden zijn indicatief, omdat er door bijvoorbeeld aangekoekt eiwit of gist de waarden kunnen afwijken. 

In onderstaande grafiek is het verloop van de vergisting van de Boten Bram te zien. Het is een relatief licht wort, die ook snel is uitvergist. Al na enkele dagen is er een sterke daling zichtbaar. Na 5-6 dagen is er een constante dichtheid van 1010 te zien. Op het laatste punt is het bier overgeheveld en 7 dagen erna is het bier op fust gezet om te carboniseren. 

In dit bier was het uitgangspunt de zelfgeteelde Bramling Crosshop. Een Engelse IPA lag daarmee natuurlijk voor de hand met zijn mooie Engelse smaak en voldoende vorraad aan hop. Omdat het lastig in te schatten is hoeveel alfazuur er in de hop zat, is er gerekend met 5% waardoor de bitterheid netjes op 35 IBU lag. Een eventuele onderschatting van het alfazuurgehalte zou dan nog steeds prima uitpakken. 

Het idee van dit bier was om een laagalcoholisch en hoppig bier te brouwen. Hiervoor is er een stevige basis in de vorm van Viennamout gebruikt, aangevuld
met wat pilsmout en carared. De smaak is moutig met hints van brood en tabak. De gist biedt een prettige, licht fruitige smaak die wat mij betreft niet direct erg Engels is, vrij clean met het accent op de mout. De hop zit voldoende in de smaak, minder in de geur. Hierin is meer de mout en gist aanwezig. De eerste slok is prettig bitter en had wellicht nog wat bitterder gekunt. De algehele hoppigheid blijft een beetje achter. We moeten de vergelijking met een Amerikaanse IPA natuurlijk niet maken, zo uitgesproken zal het nooit worden met deze hopsoort. Desalniettemin knalt het aroma van de hop er niet uit. Dit heeft waarschijnlijk te maken met het zelf telen en drogen van de hop. De bellen zijn afkomstig van een eerstejaarsplant en het drogen is ouderwets op een tafel gedaan. Niet optimaal voor de conservering van de aroma's natuurlijk. 

Uiteindelijk is dit een prima bier geworden. Volgende keer meer hop, sneller drogen en misschien combineren met een andere commerciële hopsoort.

Imperial Brown | Dark Star

Ik heb per ongeluk het laatste flesje van mijn Imperial Stout weggegeven. Toen ik recentelijk dit bier nog dronk, was ik erg verrast over de mooie smaak en rijping van het bier. Het alcoholpercentage was hoog met ongeveer 16% en mede daardoor was het bier in het begin een ongepolijst geheel met de gebrande smaak en van de Chouffegist. Maar zoals gezegd, het rijpte mooi en nu is ie op.

En dus is het tijd om een nieuw zwaar bier te brouwen. Mijn eerste idee was om weer een stout te maken, met rookmout en een flink aandeel zwartgekleurde mouten, maar ik heb er voor gekozen om de nadruk minder op het gebrande te leggen en meer op de chocoladetoetsen. Het zal dan ook een soort zware Porter of een imperial Brown Ale worden. Je zou het zelfs een donkere barleywine kunnen noemen.

Na veel heen en weer geschuif ben ik tot de onderstaande receptuur gekomen. In totaal zit er dan uiteindelijk toch weer iets van 10% donkere mout in. Mijn pale chocolate mout was op, dus deze heb ik vervangen voor de coffee malt light en geroosterde tarwe. De brown malt is ook beperkt gehouden. Deze mouten zullen grof gemalen aan het einde van het maischen worden toegevoegd en zullen in theorie dus wel de kleur maar veel minder de smaak geven. Potentieel zal de rijping dus ook sneller gaan door het ontbreken van de overdaad aan gebrande, scherpe smaken. In het midden van de moutstort staat een flinke dosis caramout, de caramunich en caravienna. Dit draagt bij aan de moutigheid en zoetbeleving. Voor het lichtrokerige karakter is er gerookte mout toegevoegd. Voor de basis van het bier heb ik gekozen voor pilsmout, omdat ik daar goede ervaringen mee heb. De meerwaarde voor een duurdere pale mout vind ik niet veel/genoeg bijdragen.

Als extra smaaksensatie zal er wat melasse in het bier gaan. Uit meerdere bronnen blijkt dat dit een vrij sterke, overheersende smaak oplevert. Het is tenslotte een restproduct van de suikerproductie en sterk van smaak. Wanneer ik een klein beetje proef, lijkt dit nog het meest op pannenkoekenstroop en naar verwachting zal deze dosering geen vervelende smaak opleveren. 

De hoppen zijn vrij standaard stevige, kruidige hoppen. Northern Brewer is een stevige hop en Perle kan wat mintsmaak geven. Een groot verschil met de Imperial stout is dat de bitterheid beperkt blijft tot een IBU van 34. 

Een ander verschil is de gist. De London ESB gist heeft een beperkte vergistingsgraad, waardoor er vrij veel restsuikers overblijven. En dit verandert de gehele balans van het bier. Bij de vorige RIS kwam ondanks de stevige einddichtheid soms het commentaar dat het nog voller en zoeter kon. 

 

Het recept 

Baltic Porter
12.1% / 29.2 °P
72% efficiëntie
Batchvolume: 12 L
Kooktijd: 60 min
Maischwater: 22.21 L
Totaal water: 22.21 L
Kookvolume: 16.54 L
SG voor koken: 1.099


Kenmerken
Begin SG: 1.125
Eind SG: 1.033
IBU (Tinseth): 34
BU/GU: 0.27
Kleur: 76 EBC
 

 Maischen
Temperatuur — 62 °C — 60 min
Temperatuur — 72 °C — 30 min


Mouten (6.6 kg)
5 kg (73.5%) — Weyermann Pilsner — Graan — 3.3 EBC
400 g (5.9%) — Weyermann Caramunich II — Graan — 124 EBC
400 g (5.9%) — Caravienne Malt — Graan — 43.5 EBC
150 g (2.2%) — Chateau Smoked Nature — Graan — 8.1 EBC

300 g (4.4%) — Coffee Light W — Graan — 400 EBC
250 g (3.7%) — Brown Malt — Graan — 135 EBC
100 g (1.5%) — Wheat Roasted — Graan — 835 EBC


Overige (200 g)
200 g (2.9%) — Molasses — Suiker — 158 EBC


Hop (45 g)
25 g (27 IBU) — Northern Brewer 8.5% — Koken — 60 min
20 g (7 IBU) — Perle 8% — Koken — 10 min


Gist
1 pakje — DrYeast Y32 London ESB 72%

Vergisten
Hoofdvergisting — 20 °C — 14 dagen

De proefnotitie staat hier.

Jenever bier | Cornelis

Toen ik laatst op bezoek was bij mijn zus, had zij net de kelder opgeruimd. Het is zo'n ouderwetse kelder die ten eerste echt nog onder de grond en onder het huis is en ten tweede is het een soort koele grot waar voedsel voor een heel weeshuis ligt. Geen wonder dat er wel eens verrassingen naar boven komen. En dan heb ik het niet over een muis of spin, want dat zijn geen verrassingen meer. In dit geval ging het om een fles jenever. Hij was vermoedelijk niet al te oud, het etiket was nog leesbaar, maar er staan nergens leesbare jaartallen meer op.  De vermoedelijke leeftijd is ergens tussen de 5 en 10 jaar. Ik betwijfel trouwens of er iets van een tenminste-houdbaar-tot-datum voor zoiets als jenever bestaat. Het smaakte nog prima zoals jenever altijd smaakt.

De fles is mee naar huis genomen, maar aangezien ik dit spul nooit drink, dacht ik er wel iets mee te kunnen met het brouwen. Sowieso is het weken van houtsnippers of kruiden in smakeloze alcohol altijd wel een leuk experiment. 

Het kruidenrek

Om wat inspiratie op te doen, ben ik zo eens even gaan kijken wat er voor kruiden in jenever en ook gin gaan. Voor jenever kon ik dat niet direct vinden, sowieso jeneverbessen natuurlijk. Voor gin blijkt iedereen een eigen receptuur te hebben en er dus niet perse een soort overeenstemming bestaat tussen deze drankstokers. In een leuk artikel over de kruiden in gin van de bekende merken (Hendriks, Gordons, Beefeater, Tanqueray en Bombay Sapphire) heb ik de genoemde kruiden gerangschikt en kom dan tot onderstaand plaatje. Hierin zijn alleen degene opgenomen die minimaal twee keer zijn genoemd.

 

In gin zitten dus geen jeneverbessen wat mij verbaast, maar ik weet er verder ook vrij weinig van. In alle bovengenoemde merken wordt Angelica root (Engelwortel) en korianderzaad gebruikt en in bijna allemaal zit er citroenschil en orris root (iriswortel). De andere ingrediënten in de tabel spreken voor zich, behalve cubeb berries, wat een soort staartpeper (een soort peperkorrel) is.

Maar wat heb ik nu eigenlijk aan deze informatie? In feite helemaal niets, want de aparte specerijen uit gin ga ik niet aanschaffen. En mijn originele idee was om een soort jeneverbier te brouwen. Bij een klein experiment met diverse kruiden bleek voor mij kaneel, kruidnagel en in mindere mate korianderzaad af te vallen vanwege het sterke, overheersende karakter. Ik heb gekozen voor jeneverbessen, aangevuld met een klein beetje korianderzaad, roze peper en pimentkorrels. Alles in beperkte hoeveelheden, want het laatste wat ik wil, is een potpourribier waar de kruiden uit springen.

 

Is het een Rochefort blond?

De M47 Belgian Abby gist had ik al een tijdje liggen en met Mangrove Jack's gisten heb ik goede ervaringen. Toen ik nader onderzoek deed naar deze gist, bleek dat deze sterke gelijkenissen vertoont met de Rochefortgist. Voordat ik dit wist, had ik al een recept samengesteld en kwam ik vreemd genoeg op bijna hetzelfde recept als mijn Rochefort 6 recept. De bedoeling van dat recept was om een blonde versie van de Rochefort te maken, waarbij de donkere mouten en kandijsuiker vervangen was voor lichtgekleurde versies. 

Voor dit recept wordt er uiteraard pilsmout als basis aangehouden. Er wordt carapils en gerstevlokken gebruikt om het mondgevoel en body te verhogen. Daarna nog wat lichte kandijsuiker om de doordrinkbaarheid te verhogen. 

Voor de hop heb ik gekozen voor de nieuwste ADHA484 hop, met smaken als cedar, hout, bubblegum en kruiden. Aanvullend is Bramling Cross ingezet die citroen, zwarte bes en pruimen combineren.Deze laatste hop is ook gebruikt in de Boten Bram Engelse IPA. Beide hoppen zijn qua smaakl redelijk vergelijkbaar, maar in samenstelling vaak tegengesteld. 

Het recept 

72% efficiëntie
Batchvolume: 15 L
Kooktijd: 60 min


Maischwater: 15.5 L
Spoelwater: 7.22 L
Totaal water: 22.72 L
Kookvolume: 19.67 L
SG voor koken: 1.049


Kenmerken
Begin SG: 1.063
Eind SG: 1.012
IBU (Tinseth): 20
BU/GU: 0.32
Kleur: 7.7 EBC


Maischen
Temperatuur
52 °C — 5 min
65 °C — 60 min
68 °C — 30 min

Mouten (4 kg)
3 kg (70.6%) — Weyermann Pilsner — Graan — 3.3 EBC
500 g (11.8%) — Carapils Malt — Graan — 5.5 EBC
500 g (11.8%) —  Gerstevlokken — Graan — 4.9 EBC
250 g (5.9%) — Kristalsuiker — Suiker — 0 EBC

Hoppen
8 g (12 IBU) — ADHA484 10% — Koken — 45 min
10 g (3 IBU) — ADHA484 5% — Koken — 10 min
10 g (3 IBU) — Bramling Cross 5% — Koken — 10 min
20 g (3 IBU) — ADHA484 10% — Koken — 2 min
20 g (1 IBU) — Bramling Cross 5% — Koken — 2 min

Kruiden/Specerijen

5 stuks— jeneverbessen — Koken — 5 min
1 gram — korianderzaad— Koken — 5 min
1 gram — piment — Koken — 5 min
1 gr— roze peper — Koken — 5 min

Na de hoofdvergisting gaat er een extract van kruiden in, uiteraard geweekt in jenever.

250 ml — jenever — Koken — 0 min
15 stuks— jeneverbessen — Koken — 5 min
2 gram — korianderzaad— Koken — 5 min
0.5 gram — piment — Koken — 0 min
0.5 gr— roze peper — Koken — 0 min

Gist
1 pakje — Mangrove Jack's M47 Belgian Abbey 76%
Vergisten
Hoofdvergisting — 20 °C — 14 dagen