Brand bierbrouwwedstrijd 2018

De Brand bierbrouwwedstrijd was ook dit jaar weer goed georganiseerd; een mooie locatie, goede tijdplanning en informatieve lezingen. Over de uitslag kan ik ook dit jaar weer heel kort zijn. Weer niet gelukt! Niet dat ik de illusie had dat ik aan de eisen van de brouwmeesters kan voldoen, maar ik dacht dit jaar toch aardig in de buurt te komen.  
Mijn bier was niet te zuur, maar wel zuur genoeg. De ingrediënten waren vers en alles was binnen specificatie. Er was zelfs nog aan gedacht om het tropisch fruitig hoppige zoals in de opdracht door middel van subtiel drooghoppen er in te brengen. Door het gebruik van de Duvelgist had ik gedacht om vlak naast de gebaande paden te treden en het verschil te maken op het podium. Maar zoals elk jaar was er geen podiumpositie.  

De dag begon met een lekkere broodlunch. De tap was al snel open en het eerste bier zat

er rond 13 uur wel in. Toen snel de zaal in om de top 10 te horen. De spanning werd behoorlijk opgebouwd en bij naam nummer 10, niet de mijne, rolde het zweet van mijn voorhoofd. Nou ja, toen was er de keuze uit 2 lezingen: Het maken van een recept of iets met foodpairing. Nadat vorig jaar het niveau van de lezingen toch richting wetenschappelijk gingen, waren ze bij Brand nu wel iets de andere kant opgeslagen. Dit was hoofdstuk 1 van de cursus bierbrouwen. Met het publiek werden de ingredienten doorgenomen en kwamen er diverse vragen uit het publiek. De vragen waren van het kaliber, "Hoe moet ik mijn hop bewaren", en "Bij welke temperatuur moet ik maischen". De mensen in de zaal hadden toch minstens 1 bier gebrouwen, de Gose, dus het was wel erg beginnersniveau.  

Na de lezing kwamen de 10 finalisten op het podium, waarbij ze allen een bos bloemen en een boekje kregen. De hoop was voor 8 van de 10 toch ook snel verdwenen, want er bleven nog 2 mannen over. Een leuk detail was toch dat er een vrouw in de finale stond. Wat een verademing, welkom in 2018, vrouwen kunnen ook brouwen, wie had dat ooit gedacht? (..) De twee heren die overbleven, bleken vrienden en hebben de bieren samen gebrouwen. Het feit dat deze bieren allebei in de finale stonden, geeft wel aan dat de jury heel goed kan proeven. 



Uiteindelijk bleek de winnaar US-05 gebruikt te hebben en inderdaad ook gedrooghopt met een of andere US hop (El Dorade?). De nummer 2 bleek precies hetzelfde bier, maar dan met Azacca hop (of zoiets). Uiteindelijk dus een Gose die echt helemaal niets met een klassieke Gose te maken heeft, maar dat wisten we vantevoren. Op naar volgend jaar!

Carnivale Brettanomyces 2018

Het Carnivale Brettanomyces festival wordt ieder jaar groter en langer. In voorgaande jaren waren de ruimte voor de lezingen kleiner, er waren minder brouwers en het aantal lezingen was lang niet zo uitgebreid. Dit jaar, en ook al vorig jaar, waren er meer locaties waar bier geproefd kon worden, het aantal brouwers en aanverwante personen groter, en van het aantal lezingen waren er meer dan genoeg van. 

De bezoekers van de lezingen behoren over het algemeen toch tot de serieus toegewijde beergeeks en brouwers. Zoals ik het kan inschatten uit de gestelde vragen waren ze afkomstig uit Canada, Zweden, Noorwegen, Duitsland, Frankrijk en België. En dan heb ik er waarschijnlijk nog een aantal gemist. Zoals gezegd, waren er heel veel lezingen. Je kunt het zo gek niet bedenken of er was wel een lezing over. Omdat ik alleen zaterdag aanwezig was, ben ik naar Marco Daane en mijn idool Lars Marius Garshol geweest. Als ik meer tijd had gehad, zou ik ook zeker naar lezingen op donderdag en vrijdag over gistkweek, Brett en yeast wrangling gegaan zijn. Tijdens mijn eerste lezing presenteerde Marco Daane een soort highlights uit zijn boek over gist. Ik had nog nooit

van hem gehoord, maar hij is blijkbaar een bekend bierboekschrijver. Door middel van verschillende bronnen en  documenten werd duidelijk gemaakt hoe men met gist in het verleden omging. Het is interessant om te horen dat voordat men wist wat gist was, wel al een gebruik maakte van de werking van gist. Door het hergebruik van houten gistvaten, en roerstokken werden gisten iedere keer opnieuw geintroduceerd en het wort snel vergist. Ook de handel in gist door de Romeinen (?) is beschreven, waar gist van brouwer naar bakker werd verkocht. In Beieren werd toen al een tijdje ondergisten bedreven. In grotten werden vaten met wort/bier gezet, waardoor de ondergist, want bij lage temperaturen wordt gebruikt. Later volgt dan de isolatie en  reinkweek en determinatie van giststammen. Een vermakelijke en informatieve lezing dus. 

Na een korte onderbreking en een kleine drinkpauze (water) ging de volgende lezing van start. Lars Marius Garshol is een man met een missie. Hij heeft inmiddels de Kveik op de kaart gezet, en is nu bezig om de landen richting het oosten te verkennen. Inmiddels is hij in heel Scandinavie en Rusland geweest, maar ook in Litouwen. Het blijkt dat Litouwen een behoorlijk eigen kijk op het brouwen heeft. In een groot aantal gevallen lijkt dit sterk op de Noorse brouwtraditie, maar door politiek en religie in het verleden gecombineerd met een isolatie van het land, zijn er praktijken zelf bedacht.  Bij zijn eerste reis kwam Lars bieren tegen met frambozenstelen en doperwten (15% van de moutstort!). Er zijn nu een aantal grote brouwers en nog een enkele uit de krachten gegroeide thuisbrouwer. De bieren zijn qua smaak afwijkend van wat wij normaal vinden. Een van de redenen is de unieke smaak van de Litouwse mouten. Deze geven veel smaak door het moutproces. Hoe dat precies komt, werd mij niet helemaal duidelijk. Een ander bizar feit zit hem in hem in het ontbreken van het koken van het wort. Aan het wort wordt na het maischen een gekookte hopthee toegevoegd en vergist met de unieke giststam. De gist is wel echt anders dan de Kveik gist, Litouwse gist in niet te drogen tot vlokken, maakt wel fenolen aan en geeft een andere smaak. Wellicht dat de mogelijkheid tot drogen verloren is gegaan als gevolg van het jaarrond brouwen. 
Een ander bier is het Keptinis-bier. Dit is een zeer speciaal brouwproces, waarbij eerst een korte maisch wordt uitgevoerd, waarna de 'broodjes' bostel met wort in een over worden gebakken. Het maischen zorgt voor een afbraak van zetmeel, door de temperatuur in de oven vindt er caramellisatie plaats. Dit bier is zeer rijk van smaak. Het was weer een goed verhaal, een mooie combinatie van informatie en vermaak. 

Na deze bierloze middag, het was inmiddels 7 uur 's avonds, besloot ik toch maar naar

de Beer Temple te gaan. Vorige jaren waren daar presentaties van Amerikaanse sours en

verder een hoop interessante personen. Bij binnenkomst was het wat rustig, maar naarmate de avond vorderde werd het steeds drukker. Het was erg leuk om de bekende brouwers en andere bierenthousiasten te spreken. De soort van tap take-overs waren van Burial brewing, Yazoo, Speciation, Orpheus en Burdock. De vaten gingen er heel hard doorheen en het bierbord veranderde snel. De bieren waren over het algemeen vrij eenzijdig melkzurig. 
Daarna was het al bijna tijd om naar huis te gaan. Na een laatste stop bij het Arendsnest was het goed geweest. Tot volgend jaar! 

DarkThrone Kveik

De eerste Kveik is een feit, of ik moet zeggen Norwegian Farmhouse ale, want Kveik is slechts de benaming van de gist. Het bier is een prima bier geworden, enigszins fruitig, beetje rokerig, prima biertje. Helaas is het unieke van de Kveikgist dat deze op hoge temperaturen werkt en een sinaasappelachtige smaak oplevert en dat heb ik bij de eerste versie niet gedaan. De temperatuur is bij mijn bier wel 'hoog' geweest, maar slechts in de range van 25 tot 30°C en dat schijnt toch eerder in de richting van 40°C te moeten zijn.

Meneer Garshol heeft er zelfs een artikel aan gewijd om het 'misbruik' van de gist te duiden. Zoals hij ook zegt, komt er op lagere temperaturen ook bier uit, maar het wordt geen Norwegian Farmhouse ale. 
Dit artikel beschrijft de poging om zo dicht mogelijk bij een Kveik bier te komen, door het brouwproces en door de vergistingstemperatuur. Onderstaand figuur heb ik gecopieerd van de presentatie tijdens het laatste Carnival Brettanomyces van Garshol.

Dit schema geeft aan dat er niet direct een kookstap in het wortproces wordt gebruikt. De enige vloeistof die gekookt wordt, is de hopthee. Dit maakt het bier tot een soort raw ale. Experts zeggen dat een dergelijk proces een veel voller en smaakvoller bier oplevert door de verminderde afbraak en minder neerslaan van de eiwitten in het bier. Het nadeel van dit proces is dat het vatbaar is voor infecties. Er wordt immers niet gekookt en dat is natuurlijk grotendeels bedoeld om het hele zaakje te ontdoen van bacteriën en andere bierverpestende organismen. 

Aantal liters------- : 20 liter
Gewenst begin SG---- : 1056
Brouwzaalrendement-- : 81 %
Totaal brouwwater--- : 31.4 liter
Spoelwater---------- : 13.4 liter
Maischwater--------- : 18 liter
Kooktijd------------ : 0 minuten
Berekende kleur----- : 7.3 EBC (Morey)
Berekende bitterheid : 26 EBU (Tinseth)

De moutstort bestaat uit 100% Dingemand pilsmout (3 EBC - 4478 g).
De hop wordt apart gekookt in 2 liter water. Hiervoor wordt 45 g Perle (7 %az)  30 minuten gekookt. Na het maischen wordt deze vloeistof aan het wort toegevoegd.                 


De gist is de Gjernes Kveik, dezelfde gist als voor de vorige Kveik.       
Een paar uur voor het einde van het brouwen wordt dit op een deel van het wort gezet. De gist zal binnen deze tijd activiteit moeten vertonen. Belangrijk is ook de pitch rate van de gist: een onderenting draagt bij aan de smaak van de gist.

60m/69°C Maischdikte is: 4.01 L/kg
20m/73°C Maischdikte is: 4.01 L/kg
1m/78°C Maischdikte is: 4.01 L/kg

Na het maischen wordt het wort niet gekookt. Dat is natuurlijk lekker authentiek, maar zeker bij buitentemperaturen van 30+°C vliegt er toch van alles door de lucht. Daarom wordt het wort voor 10 minuten op 80°C gehouden en daarna gekoeld. Hopelijk wordt hiermee een verregaande neerslag van eiwitten voorkomen en draagt dit bij aan het mondgevoel en smaak van het bier.